Her aile hiç şüphesiz ki çocuklarının sağlıklı bir birey olabilmesini ister. Bu sebeple de çocukların doğdukları ilk andan itibaren düzenli olarak sağlık kontrollerinden geçmesi önerilmektedir. Diş sağlığı da bütünsel sağlığın en önemli parçasıdır ve bu nedenle de çocuklarda diş sağlığı kontrolü düşünüldüğünden çok daha önemlidir.
Ortodonti, çarpık veya uyumsuz olan dişlerin uyum ilişkilerinin tespit edilerek tedavi edilmesini veya bu durumun önlenmesini kapsayan bir diş hekimliği uzmanlık dalıdır. Çocukluklarda ortodonti tedavisi oldukça önemli olup, bireyin hayat boyu ağız yapısı ve diş sağlığının korunmasını sağlayabilmektedir. çocuklarda ilk ortodonti muayenesinin 4-5 yaşlarında olması önerilmektedir. Koruyucu-önleyici ortodontik tedavi olarak adlandırılan bu ilk muayenedeki amaçlar şu şekildedir;
- Dişlere ters kuvvetin gelme olasılıklarını engellemek,
- Ağız solunumu veya yanlış yutmaya bağlı olarak gelişebilecek çene problemlerinin önüne geçilmesi,
- Çene yapısı ile ilgili herhangi bir bozukluğun olup olmadığını tespit ederek erken müdahalede bulunmak
Çocuklarda ne sıklıkla ortodontik muayene yapılmalı ?
Çocukların diş yapılarında herhangi bir problem görülmese dahi mutlaka ortodonti kontrollerinin yapılması önerilmektedir. Özellikle bebeklik döneminde parmak emme, dil emme, yanlış yutkunma veya ağızdan nefes alma gibi durumlarda ağız ve çene yapısının gelişiminde problemler meydana gelebilmektedir. Koruyucu- önleyici ortodontik tedavilerde bu gibi problemlerin oluşması engellenebildiği gibi aynı zamanda tedavisi de gerçekleştirilebilmektedir.
Çocuklar 7 yaşına geldikten sonra gerçekleştirilen ortodonti tedavileri daha kapsamlı olmaktadır. Süt dişleri dökülen ve artık kendi dişleri oluşmuş olan çocuklarda dişlerin çapraz kapanıyor olması, kesici dişlerin arka arkaya gelmesi ve dişlerde çarpıklık gibi durumlarda erken ortodonti tedavisi gerekebilmektedir. Bu dönemde uygulanan tedaviler, çocukların 9-14 yaş döneminde braletlere (diş teli) olan ihtiyacını azaltabilirken o yaşlarda uygulanacak olan tedavi süresini de kısaltmaya yardımcı olabilmektedir.
Çocukların ikinci azı dişlerinin de çıkmasını kapsayan 12 yaş dönemi, çocuklardaki 2. Aşama ortodontik tedaviyi kapsamaktadır. Bu tedavilerde dişlerde oluşabilecek diş eti hastalıkları veya çürüme gibi diş problemlerinin giderilmesi sağlanmaktadır. Çocuklardaki ortodonti tedavilerinde aşağıdaki tedavi aşamaları uygulanabilmektedir:
- Hareketli aparey kullanımı
- Ağız dışı aparey
- Ağız içine uygulanan sabit apareyler
- Çenenin genişletilmesi
- Gömük dişlerin tedavisi
- Diş çekimi tedavisi
Sabit ve hareketli apareyler, dişlerin olması gerektiği konuma getirilmesini sağlamaktadır. Çene genişletilmesi için kullanılan damaklıklar ise çenenin görüntüsünü değiştirerek dişlere yer açılmasına yardımcı olmaktadır. Yine bu tedaviler kapsamında gerek görülmesi durumunda çürümüş olan dişlerin çekilmesi de gerçekleştirilmektedir.
Çocuklarda ortodonti tedavisi kapsamında ailelerin de endişe duyduğu birkaç husus bulunmaktadır. Diş tellerinin çürüğe yol açması, bu endişelerden en yaygınıdır. Özellikle diş teli takılan çocukların ağız temizliğine çok daha önem vermesi gerekmektedir. Diş tellerinin arasındaki boşluğun, diş hekiminin önerdiği şekilde temizlenmesi ve genel ağız sağlığına dikkat edilmesi durumlarında diş tellerinin çürüğe yol açması mümkün değildir. Çocuklarda ortodonti tedavisi sabır ve istikrar gerektiren bir süreçtir. Diş sağlığına önem verilmemesi, çocukların ileriki yaşlarında ciddi diş ve çene problemleri yaşamasına sebep olabilmektedir. bu sebeple çocukların 4. Yaşından itibaren düzenli olarak ortodonti kontrollerine götürülmesi önerilmektedir.
Çocuk ortodontisi ağrılı mıdır?
Çocuk ortodonti kontrolleri ağrısızdır. Fakat diş teli takılmasının ardından ilk 1 hafta birtakım zorluklar görülebilmektedir. özellikle diş telinden dolayı yanaklarda yara oluşabilmektedir. Bu yaralar birkaç gün içerisinde iyileşmekte ve daha sonrasında hiçbir problem yaşanmamaktadır.
Diş telleri çürük yapar mı?
Diş tellerinin arasındaki boşlukların düzenli ve uygun yollar ile temizlenmesi durumunda diş telleri çürüğe sebep olmamaktadır. Genel ağız temizliğine de bu süreçte daha çok dikkat edilmesi önerilmektedir.
Mersin Ortodonti Uzmanı Ortodontist Caner Büyükkaya
